Hüseyin İlker Çınar (d. 1970, Yozgat), akademisyen, ilahiyatçı, araştırmacı. Prof. Dr. Çınar, 2004 yılında Almanya’nın Mannheim şehrinde külliye şeklinde tasarlanan KUDEM’in (Kulturhaus der europäischen Muslime/ Avrupa Müslümanları Kültürevi), 2011’de kurulan İFİS&İZ’in (İslâmi Araştırmalar ve Kültürlerarası İşbirliği Enstitüsü) ve 2016 yılında kurulan İFİS&İZ el-Gazzâlî Akademisinin kurucu başkanıdır. Çınar, evli ve üç çocuk babasıdır.
İlk ve orta öğrenimini Yerköy (Yerköy İmâm Hatip Lisesi) ve Yozgat’ta (Yozgat Lisesi) tamamladı. Yüksek öğrenimine Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi’nde devam ederek 1993 yılında buradan mezun oldu. Mezuniyet sonrası ilmî araştırma ve çalışmaları nedeniyle (1993-1994) Şam’da bulundu. Şam sonrası Münih Maximilian Üniversitesi’nde bir buçuk yıl yoğun dil kursu alan Çınar, daha sonra (Almanya) Heidelberg Üniversitesi’nin Şarkiyat ve Eğitim Bilimleri fakültelerinden mezun oldu. Mezuniyet sonrası, Heidelberg Üniversitesi’nde “İslâm Hukukunun III. Asra Kadar Gelişimi” üzerine master çalışmasını tamamlayan Çınar, 2002 yılında yine aynı üniversitede “Hadîslerde İslâm Öncesi (Arap) Devri(nin) Işığında İlk Dönem İslâm Hukuku” adlı tezi ile doktora çalışmasını tamamladı.
2004-2005 öğretim dönemlerinde Frankfurt Johann Wolfgang Goethe Üniversitesi’nde “İslâm Hukuku” ve “İslâm Tarihi” alanlarında dersler verdi. İslâm teolojisinin çeşitli alanlarında farklı dillerde pek çok bilimsel eser ve makaleleri yayınlanan Çınar, 2010 yılında Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi’nde girdiği sınavı başarıyla tamamlayarak Tefsir Anabilim Dalında doçent oldu.
2011 yılında Osnabrück Üniversitesi’nin İslâm İlâhiyatı Enstitüsü’ne Tefsir Profesörü olarak atanan Çınar, 2012-2017 yılları arasında Osnabrück Üniversitesi İslâm İlâhiyatı Enstitüsü’nde Tefsir Anabilim Kürsüsü başkanlığı görevini yürüttü.
Doğu ve batıda almış olduğu modern eğitimin yanı sıra, klasik doğu medrese usulünce medrese eğitimini tamamlayarak aynı zamanda medreseden mucâz olan Prof. Çınar, klasik usülde 12 ilim dalında medrese usulünce okutma icazetini alarak bu ilimlerin akademik perspektiften verilmesine yönelik gerek müfredatın hazırlanması ve gerekse bu müfredata uygun kurumların oluşması, oluşmuş kurumların devamlılığı ve güçlenmesi hususunda – Avrupa’da kurulmasına vesile olduğu vakıf, enstitü, akademi ve yayın evi üzerinden – her türlü desteği vererek katkı sunmaya çalışmaktadır.
2004 yılında Almanya’nın Mannheim şehrinde külliye şeklinde tasarlanan KUDEM’in (Kulturhaus der europäischen Muslime/ Avrupa Müslümanları Kültürevi), 2011 yılında uluslararası bir sempozyumla İFİS&İZ’in (Institut für Islamische Studien und Interkulturelle Zusammenarbeit/ İslâmî Araştırmalar ve Kültürlerarası İşbirliği Enstitüsü), 2013 yılında İFİS&İZ Yayınları’nın, 2016’da ise klasik medrese eğitiminin akademik perspektiften verilmesini temin edecek olan İFİS&İZ el-Gazzâlî Akademisi’nin kurulmasına vesile oldu. Talebeleriyle birlikte KUDEM ve İFİS&İZ’in katkılarıyla yürüttüğü 100.000 ciltlik Avrupa’nın en büyük bilimsel İslâm Kütüphanesi projesi (hâlihazırda barkodlanan ve fişlenen eser sayısı 75.000 cilt), Almanca ve Türkçe ağırlıklı olmak üzere Arapça, İngilizce ve Fransızca kitapların da içerisinde bulunduğu toplam 50.000 eserlik Çocuk Kütüphanesi projesi gibi sosyal, bilimsel ve kültürel çalışmaları, temsil ettiği tasavvuf anlayış ve algısının ilgili alanlarda dışa vurumu olarak tanımlamaktadır.
Prof. Dr. Çınar, Avrupa’da yapmış olduğu bilimsel çalışmaların ve kurulmasına vesile olduğu akademik ve sosyal kurumların birikimlerinin Türkiye ve diğer ülkelerdeki insanlarla buluşması adına ilmî, kültürel ve sosyal etkinliklerin yanı sıra bu etkinliklerin kurumsallaşmasına ayrı bir değer atfetmektedir. Çınar, hâlihazırda Avrupa’da yürüttüğü ilmî-sosyal içerikli çalışmalarının yanı sıra Ankara ve Yozgat’ta kurulması arzu edilen, vakıf, enstitü, akademi ve doğu-batı dillerinde zengin içerikli ve çok dilli modern bilimsel kütüphanelerin oluşturulması üzerinde çalışmaktadır.
Bilimsel, sosyal ve kültürel çalışmaları, temsil ettiği tasavvuf anlayış ve algısının ilgili alanlarda dışa vurumu olarak tanımlayan Çınar, Kur’ân ve Sünnet temelli, hurâfelerden uzak, ilim-irfân esaslı, istikâmete dayalı ve öze dönük bir tasavvuf anlayışını benimsemektedir. Bu anlayışın insanlık ve insanımızla buluşması adına yurt içinde ve yurt dışında yapmış olduğu bilimsel çalışmalar, toplantılar, konferans ve sohbetlerin yanı sıra her hafta cumartesi ikindi namazı sonrası KUDEM’de 19 yıldır mûtad olmak üzere Kur’ân-ı Kerîm ve hadîs-i şerîflerin eşsiz ikliminden ilgililere râyihalar sunarak sohbetler îrâd etmektedir. Prof. Dr. Çınar bir yandan başta Türkiye ve Avrupa olmak üzere Ortadoğu ve Afrika ülkelerinde alanıyla ilgili bilimsel toplantılara katılıp, İslâm ilâhiyatının başta Tefsir olmak üzere, Fıkıh, Akaid ve Tasavvuf alanlarında akademik araştırma ve telif çalışmalarını yoğun bir şekilde sürdürürken, diğer yandan akademik mahfillerde elde edilen bilgi-birikim ve tecrübelerin kurumsallaşması, bu bilgi-birikim ve tecrübelerin insanlarla buluşabileceği ve onlara daha faydalı olabileceği bilimsel, kültürel ve sanata değer veren sosyal içerikli kurum ve kuruluşların, yapılarına uygun, en güzel bir şekilde oluşturulmasına ayrı bir önem atfetmektedir.
İslâm’ın, özünden uzaklaşmadan bilimsel, kültürel ve sanatsal faaliyetlerle, Kur’ân ahlâkından nasibini almış, muhlis-muhsin, ehil ve yetkin kişilerce insanımıza ve insanlığa sunulması gerektiğini ifâde eder.
İlmî çalışmaların sadece teorik düzeyde kalmayıp topluma faydalı bir şekilde yansımasına ve insanların doğru bilgilendirilmesine önem gösteren Prof. Çınar, toplumsal konulara ilişkin alanında yetkin bilim ve fikir adamlarının katıldığı pek çok ulusal ve uluslararsı bilimsel toplantıların organize edilmesine katkı vererek, onların gerçekleştirilmesini sağlamıştır. Düzenlenen akademik faaliyetlerinden bazıları şunlardır:
İslam İlâhiyatı’nın Almanya’da sağlıklı temeller üzerine kurulması adına önemli ilmî çalışmalara imza atan Çınar, başta tefsir, fıkıh ve tasavvuf olmak üzere İslâmî ilimlerin muhtelif alanlarında gerek Almanca gerekse Türkçe pek çok bilimsel yazı kaleme almıştır. Prof. Dr. Çınar’ın telif etmiş olduğu eserlerden bazıları şunlardır: